Forum Sympatyków Janusza Korwin-Mikkego

Spaulding · Gość

dzisiaj rocznica.
Jakie macie refleksje na ten temat?

jackaL · Gość

Przydałby się teraz bis, ale w wersji bliższej Endecji niż PPS-owi... "Wziąść za mordę i wprowadzić liberalizm" jak to mawiał Kisielewski. Jakby się znalazł polski odpowiednik Pinocheta to byłoby niezgorzej.

Andrzej B Jędrzejewski · Gość

Zamach (przewrót) majowy 12-12 V 1926 r. zapoczątkował 9-letnie autorytarne rządy Józefa Piłsudskiego i jego obozu sanacji (do 1935 r.). Główną jego przyczyną była katastrofalna sytuacja gospodarcza (wzrastające bezrobocie, spadek produkcji przemysłowej, hiperinflacja opanowana dopiero za rządów A. Skrzyńskiego, strajki i utrudniająca eksport polityka celna Niemiec) i niezaradni politycy u władzy (walki polityczne, brak większości parlamentarnej, częste zmiany gabinetu - 13 rządów w ciągu 8 lat niepodległej Polski). Protesty wzbudzało fiasko polityki zagranicznej (układ w Locarno w 1925 roku), wielu przeciwników miała rządząca prawica kojarzona z faszyzmem, nacjonalizmem i zabójstwem prezydenta Narutowicza w 1922 r. Wpływ miał też spór Piłsudskiego z Sikorskim i Szeptyckim nt. sił zbrojnych oraz poprawa koniunktur, która mogła zwiększyć poparcie dla przyszłej władzy. Celem Piłsudskiego było zwiększenie interwencjonizmu państwowego.
W 1925 r. ministrem spraw wojskowych został piłsudczyk Lucjan Żeligowski, który miał potem bezpośredni wpływ na rozpoczęcie przewrotu, a w tymże roku kilkuset oficerów przybyło do Sulejówka prosząc Piłsudskiego o powrót do polityki i władzy. Na wieść o utworzeniu kolejnego rządu Wincentego Witosa w maju 1926 (powielenie rządu Chjeno-Piasta) zaprotestowała lewica (tzw. "kryzys rządowy"). 12 maja oddziały piłsudczyków (zrzeszające głównie legionistów, peowiaków i socjalistów) wkroczyły do Warszawy, po krwawych walkach (379 ofiar, strajk na kolei wywołany przez PPS) i nieudanej próbie zażegnania konfliktu przez Wojciechowskiego i Piłsudskiego na moście Poniatowskiego, prezydent i rząd ewakuowali się z Belwederu do Wilanowa, gdzie wkrótce podali się do dymisji. Pozostał parlament, dopasowując się do nowej sytuacji, wykorzystano marszałka Rataja do powołania rządu sanacyjnego z Kazimierzem Bartlem na czele, prezydentem został Ignacy Mościcki po oddaniu władzy przez Piłsudskiego. Przewrót majowy poparły PPS, Stronnictwo Chłopskie, PSL "Wyzwolenie", niektóre partie mniejszości nar., a także KPP. Przewrót majowy dokonał się w chwili powolnego odbijania się polskiej gospodarki od dna. Skutkiem jego nie było bynajmniej uzdrowienie naszego kraju, a tylko kolejne walki polityczne, ukryta dyktatura Piłsudskiego, powołanie GISZ-u, BBWR, powstanie Obozu Wielkiej Polski (po osłabieniu sanacji zacieśnienie stosunków z endecją - zjazd w Nieświeżu 1926 i Dzikowie 1927), spadek znaczenia sejmu, rządy "grupy pułkowników", nielegalne metody likwidacji opozycji (proces brzeski 1931-32), wojskowo-centralistyczny model rządzenia państwem. W 1935 r. uchwalono konstytucję kwietniową zgodną z ideologią sanacji (silna władza prezydenta przy ograniczeniu władzy parlamentu) i rozszerzającą dotychczasową nowelę sierpniową z 1926.
I nie byłoby w tym nic złego, może z wyjątkiem własnie zwiększenia interwencjonizmu Państwa w gospodarkę narodową, albo wprowadzenie właśnie, po uporządkowaniu Państwa właśnie konserwatywny liberalizm.